Beyza İyitütüncü / 12 Şubat 2022

Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar Dergisi ev sahipliğinde Feminist Politik Ekoloji Buluşmaları başlıklı etkinlik serisi başladı. İnsanlığın, gezegenimizin ve birçok canlının yaşamının felakete doğru hızla sürüklendiği bu dönemde, ekolojik kriz karşısında önerilen önlemlere, geliştirilen mücadele biçimlerine feminist bir perspektifle katkı sunmayı hedefleyen bu serinin ilk etkinliğinde “Yeşil Yeni Düzen, Küçülme ve Dayanışma Ekonomilerine Feminist Yaklaşımlar” teması ele alındı. Webinarda çevre bilimlerinde toplumsal cinsiyet, küresel çevre politikaları, alternatif ekonomik yaklaşımlar ve ekofeminist politik ekoloji konularında araştırma yürüten Berlin Humbolt Üniversitesi’nden Prof. Dr. Christine Bauhardt ağırlandı.

Bauhardt, açılış konuşmasına, kadınların kapitalizme, patriyarkaya ve ekolojik yıkımlara karşı çok uzun zamandır mücadele ettiğinden ve kadınların bu alanda sesinin oldukça yüksek çıktığından bahsederek başladı. “Ekofeminizm, hem insan ve doğa ilişkilerini ele alan kuramsal bir çerçeve, hem de aktivist bir yaklaşım. Ekofeminizmin çok kapsamlı bir hedefi var; gündemine hem ekolojik bir yaşam pratiğini hem de barışçıl, demokratik bir dünyanın koşullarını alıyor” diyerek konuşmasına devam etti.

Etkinlik boyunca Bauhardt, kapitalizm ve ekoloji bağlamında yaşanılan krizlerin nedenlerine ve sonuçlarına odaklanırken, feminist politik ekolojinin bu krizlere dair geliştirdiği eleştirel bakış açısının önemini vurguladı. Bauhardt, kapitalizmin, ekolojik yıkım ve cinsiyetçi işbölümü ile olan ilişkisini görmenin öneminin altını çizdi ve bu ilişkiyi şöyle tarif etti:

“Kadın emeğinin sömürüsü ile gezegen kaynaklarının istismarı arasında bir bağlantı var. Kapitalist ekonomi hem çevreyi hem de kadınları sınırsız bir şekilde sömürülebilecek bir kaynak olarak görüyor”.

Bauhardt, “bakım emeği”nin ekolojik yıkım ile cinsiyetçi işbölümü arasındaki bağlantıyı görebilmek için kritik bir kavram ve pratik olduğunu belirtti.  Feminist iktisata göre bakım emeğinin sadece kapitalist sistemin değil her ekonomik sistemin temelinde yer aldığını ifade eden Bauhardt, bugünkü küresel ekonominin kadınların ücretsiz ve düşük ücretli bakım işlerine bağlı olduğunun altını çizdi. Ücretsiz bakım emeğinin kapitalizm ve patriyarka tarafından sömürüldüğünü ifade eden Bauhardt, ücretsiz bakım emeğinin erkekler ve kadınlar arasında eşit dağılması gerektiğini söyledi. Ekofeminizmin bir yandan bakım emeğinin hem insanlar arası bir ilişkilenme biçimi olarak etik bir pratiğe gönderme yaptığını, hem de kadınların üzerine bırakılan emek yoğun bir iş olduğunu ifade etti. Bu nedenle çevreyle ilişkimizi yeniden düşünürken bakım etiğinden faydalanılması gerektiğini, çevre sorunlarına çözüm üretirken de bakım pratiğindeki eşitsiz ilişkilerin hesaba katılması gerektiğini belirtti.

 Avrupa Yeşil Mutabakatı merkezine bakım emeğini almalı

Bauhardt, kömür ve petrolün yerinin yenilenebilir enerjilerle değiştirilmesi, hava yolu trafiğinin yerini yüksek hızlı trenlerin yer alması, geleneksel araçların yerine elektrikli araçların kullanılması gibi temel hedeflerin Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın odak noktasını oluşturduğunu belirtti. Bauhardt’ın en temel eleştirisi bu yeşil yeni düzende bakımla ilgili bir herhangi tartışmanın veya müzakerenin yer almaması. Bauhardt bu konuya ilişkin görüşlerini şu şekilde ifade etti:

“Avrupa Yeşil Mutabakatı tamamen teknolojiye odaklanmış, merkezinde erkek istihdamı var. Halbuki tam bir dönüşüm hedefleniyorsa ücretsiz bakım emeği, ekonomik ve sosyal dönüşümün merkezinde olmalı. Refah, sadece ticari ürün bolluğu, parasal zenginlik anlamına gelmiyor, üretimden çok daha fazlasını ifade ediyor. Özellikle bakım emeğinin toplumsal cinsiyet perspektifinden ele alınması gerekiyor. Enerji, inşaat gibi ekonominin önde gelen sektörlerinde erkek dominasyonu söz konusu, bu sektörlere kadınların entegrasyonu oldukça hayati.”

Sosyoekolojik dönüşüm için feminizm şart

Patriyarkal ve sömürüye dayalı bir sistemin parçası olmayı reddetmek ve sosyoekolojik dönüşüm için feminizmin şart olduğu vurgulayan Christine Bauhardt, “Gelecekteki ütopyalara bel bağlamak yerine şimdiki yaşadığımız dünyada bir ütopya yaratmamız gerek. Ödensin ya da ödenmesin bakım emeğine odaklanılmalı. Ücretli ve ücretsiz emek arasında fark kalmamalı. Birçok alanda asimetrik iktidar ilişkileri söz konusu; bakım ekonomisinde hem kadınlar hem de erkekler için eşit ve iyi şartlar sağlanması gerekiyor. Sosyal zenginlik ve büyüme ekonomisi, gayrisafi millî hasılaya değil, toplumsal zenginliğin yaratılması anlayışına dayanmalı. Toplumsal cinsiyete dayalı iş bölümlerini kıracak bir düzene ihtiyacımız var” diyerek konuşmasını sonlandırdı ve ardından katılımcıların sorularını yanıtladı.

Feminist Politik Ekoloji Buluşmaları’nın ikincisine Sussex Üniversitesi’nde Kalkınma Çalışmaları Enstitüsü’nün direktörü, antropolog ve coğrafyacı Melissa Leach konuk oluyor. Melissa Leach küresel kalkınma, eşitsizlik, toplumsal cinsiyet, sürdürülebilirlik, sağlık ve bulaşıcı hastalıklar konularında çalışmalar yürütüyor ve sosyal bilim, bilim ve politika arasındaki ilişkilerle ilgileniyor.  11 Nisan 2022 tarihinde gerçekleşecek etkinliğin duyurusu Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar Dergisi sosyal medya hesapları üzerinden takip edilebilir.

facebook.com/ feministyaklasimlar

 twitter.com/FeministYaklas

 instagram.com/feministyaklasimlar