Bu eyalet “Feminist bir Toparlanma Planı” olduğunu söylüyor. O plan işte böyle görünüyor.
Eyalet “cinsiyet eşitliği sağlayabilecek bir sistem kurmak” istiyor.
Frances Nguyen[1]
Çev.: İlayda Habip
Evrensel bir temel gelir. Kaçak göçmen kadınlar, ev işçileri, engelli kadınlar ve seks ticareti mağdurları da dahil olmak üzere marjinal gruplar için özel acil durum fonları. Tutuklu kadınlar da dahil olmak üzere, Kovid-19 testleri ve tedavisi için sabit sağlık ödemelerinden muaf tutulma. Kovid-19’dan etkilenenler için oluşturulan fonun yüzde 20’si yerli nüfusun iyileşme ihtiyaçlarını karşılamakta. Bekâr anneler için saat başına 24.80 dolarlık asgari ücret. Tüm temel görevlerde çalışanlar için ücretsiz, kamu tarafından finanse edilen çocuk bakımı.
Bu tekliflerin hiçbiri federal hükümetten gelmedi. Bu öneriler “feminist ekonomik toparlanma planı” diye adlandırdıkları planı teklif eden ilk eyalet olan Hawaii’den geliyor. Devlet, ekonomiyi eski haline döndürmek yerine “cinsiyet eşitliği sağlayabilecek bir sistem inşa etme” fırsatını değerlendirmek istiyor.
Devletin Kadının Statüsü Komisyonu tarafından hazırlanan plan; yerli ve göçmen kadınların, bakıcıların, yaşlı kadınların, femme-identifying[2] ve non-binary[3] kişilerin, hapsedilmiş kadınların, korunmasız kadınların, aile içi istismar ve seks ticareti mağdurlarının ve engelli kadınların kendine has ihtiyaçlarını açıkça dahil ederek “derin kültürel değişim” için tasarlanmıştır.
Komisyonun genel direktörü Khara Jabola-Carolus ile karmaşık kimliklere ve zorluklara sahip olan böyle bir eyaletin bu planının vizyonunu incelemek ve planın ABD genelinde nasıl uyarlanabileceğini -ve benimsenebileceğini- araştırmak için konuştuk.
Frances Nguyen: Geçen ayın sonunda, pandeminin merkezi olan New York’un valisi Andrew M. Cuomo pandemiye dair soruları cevaplarken , yeni koronavirüs için “büyük eşitleyici” dedi.[4] Buna katılıyor musunuz?
KJC: Ölüm sayısı bunun yalan olduğunu gösterdi. Virüsün kendisi ve sebep olduğu diğer zararlar bazı grupları diğerlerinden daha fazla etkiledi: Siyah, yerli ve göçmen topluluklar Kovid-19’a karşı daha savunmasızdılar çünkü en başta, mali durumları Amerika’da sağlıklı olmaya yetmiyordu.
Virüsün erkekler için daha ölümcül olması bile bir çeşit eşitsizlik olan cinsiyetçiliğe bağlıdır. Ölüm oranı her zaman erkekler için daha yüksektir çünkü kişisel bakım ve sağlık arayışı kadınların yaptığı şeyler olarak görülür; erkekler genellikle kadın tipi davranışlarla ilişkilendirilmek istemezler. Erkeklerin bu kültürel nedenlerle sağlıklarına özen göstermedikleri belgelenmiştir. Bu arada, Kovid-19’un virüsün kendisi dışındaki etkileri, kültürel nedenlerin yanı sıra sistemik cinsiyetçilik nedeniyle de kadınlar için daha yıkıcıdır.
FN: Bu plan, “çalışmayı durdurma” çerçevesinde ekonomik eşitsizlik olduğunu vurguluyor çünkü fazla mesai yapmaya zorlanan pek çok görünmeyen ve ücretlendirilmeyen emek var.
KJC: Bu “Stranger Things”deki gibi: Gördüğümüz bir ekonomi var, bir de onunla birlikte var olan ve onu destekleyen diğer tüm faaliyetler var- kadınların yaşadığı yer de burası. Bu kadınların “Upside Down”[5] çalışmaları yavaşlama değil, hızlanma gösteriyor.
Normalde, “kadınların işi” gereksiz görülmektedir ancak; Kovid-19 sırasında [toplumun] tamamen çökmesine karşı tek savunması budur. Sürdürülebilir bir toparlanma istiyorsak, bu işi resmi olarak yeniden değerli hale getirmemiz, erkekleri bunu yapmaya ikna etmemiz ve ekonomimizi bu çerçevede entegre etmemiz gerekiyor.
FN: Benzersiz, kendine özgü nüfusu, ihtiyacı ve karakteri göz önüne alındığında, Hawaii’nin bu tür bir toparlanma planını tanıtan devlet olması çok mantıklı: Yerli bir halkı, büyük bir göçmen nüfusu, büyük bir yaşlı nüfusu ve çok sayıda çok kuşaklı hanesi var. Aynı zamanda en yüksek yaşam maliyetine[6] sahip devlet Hawaii ve sakinlerinin üçte ikisi[7] pandemi başlamadan önce de mali olarak güçlük çekiyordu; şu anda ise en yüksek işsizlik oranına sahip[8].
KJC: Evet. Birincisi, kadınlar burada çok daha fazla aile üyesine bakmaktadır – Filipinliler, Hawaiililer ve Mikronezyalılar hane başına düşen aile üyelerinin iki ila üç katına sahiptir.
Hawaii, çocuk bakımı[9] ve yaşlı bakımı[10] için en yüksek maliyetlerden birine sahip ve aynı zamanda ABD’deki en büyük bakım hizmetleri eksikliğine sahip olma konularında da benzersiz konumda. Bu nedenle kadınların ekonomiyi yeniden inşa etmenin bir parçası olarak sosyal bakım altyapısına olan ihtiyacı vurgulaması mantıklı.
Bu kriz, normalde kadınların verdiği bakımın sömürülmesini gizleyen maskeyi kaldırıyor.[11]
FN: Uygun bir sosyal bakım altyapısı nasıl olur?
KJC: Eyaletlerin ve merkezi hükümetin sağlayacağı bakım hizmetleri programı olurdu, yine aile maaşı ve ekonomik bağımsızlık sağlayacak sağlık hizmeti sunan işler yaratırdı -bekâr bir annenin de iyi yaşayabileceği ücretler ve sosyal yardımlar. Çocuk bakımı, yaşlı bakımı ve gebe bakım sistemleri için bakım işi yaratımında, erkeklerin işe alınması konusunda inanılmaz derecede ısrarcı olmak gerekir. Böylece bu işler artık cinsiyetlendirilmemiş olur. Bu, kadınların rollerinde kalmaları için onlara finans desteği sağlayarak olacak iş değil.
Ayrıca, birçok bakım işini bir yabancının yapması hem beklenmez hem de güvenli olmayabilir, – en az bir yıllık asgari ücret ile babalık izni ve ebeveyn izni verilen bir bakım altyapısında, zorlu ve sonu gelmeyen ev işleri tanınmış olacaktır. Bu ücretli aile iznine iki ebeveynin de katılması şartı getirilerek yapısal avantajlar sağlanmış olacaktır. Bunlar sadece temel özellikleri, kadınları bu kadar yoksul ve mutsuz eden bu ayrılmış ekonomiyi sona erdirmeyi hedefleyen bir paket olmalıdır.
Otomasyon ve işgücü azaltmaya doğru yarışan şirketler için bakım ekonomisi daha da önemli hale gelecek, çünkü bakımı otomatikleştiremez veya dış kaynak kullanamazsınız.
FN: Plan özellikle ebeliğin önemine dikkat çekiyor. Neden?
KJC: Kovid-19’un artçı sarsıntılarından birinin anne ölüm oranının artması olmasından korkuyorum. Salgından önce bile, renkli kadınlar[12] hastanelerde çirkin ırkçılıklarla karşılaşıyorlardı ve bu da güvenliklerine darbe vuruyordu. Siyah kadınların üçte biri, hastane personeli tarafından ayrımcılığa maruz kaldıklarını belirtiyor. Sonuç olarak, siyah annelerin ölüm oranı beyaz annelerinkinin üç katı[13] ve ABD gelişmiş dünyada en kötü anne ölüm oranına sahip.[14]
Şu anda hastaneler her zamankinden daha fazla dolu ve güvensiz. Bebekler ciddi enfeksiyon riski altındalar. Kovid-19 hastanelere erişimi kısıtlıyor çünkü kadınlar için seyahat etmek çok riskli ve hastaneler enfeksiyonun en yoğun olduğu bölgeler. Bu durum, kırsal kesimdeki kadınlar ve evde doğum için ideal aday olmayan kadınlar için tehlikeli. Hawaii’de bulunan az sayıdaki ebeyle temas kurmaya çalıştıklarını biliyoruz. Bu, ebeliği de kapsayan bir gerçek, anne sağlığı sistemine ihtiyacımız olduğunu gösteren bir uyarı alarmı olmalıdır.
FN: Plan aynı zamanda iyileştirme önerileri arasında dışarıda kalan bir grup olan yaşlı bakımına da öncelik veriyor.
KJC: Yaşlılar topluluğumuzun kolektif zenginliğidir. Onlar da çoğunlukla kadın ve çoğunluğu da yoksul.. Yaşlı nesillerdeki kadınlar sistematik olarak zor günler için para biriktirme fırsatından yoksun bırakıldılar çünkü düşük ücretli işlere, ev işlerine ve kocalarına bağımlı olmaya zorlandılar.
Yaşlı kadınlar isteseler bile kendilerine bakamazlar. On yıl içinde Hawaii’nin üçte biri yaşlı olacak.[15] Onlara bakma işini kızlarına yıkmaktan başka bir plan yok ortada. Sadece varlıklı olanlara değil, her yaşlıya bakmak için bir yaşlı bakımı altyapısına ihtiyacımız var.
FN: Bu planın oluşturulmasında size en çok ne bilgi sağladı?
KJC: Hiçbir devletin veya ulusun feminist bir ekonomik toparlanma önerdiğini yani kadınları açıkça merkeze alan ya da ataerkilliğe karşı koymayı deneyen bir toparlanma önerdiğini görmedim. ABD’deki sol hareketlerden gelen öneriler bile bunu gözden kaçırıyor. Irk ve sınıf konusunda cesurlar, ancak cinsiyet konusu hafife alınıyor. İnsanlar ataerkinin temel rolünü ve cinsiyeti ırk ve sınıfla nasıl bağlayacağını anlamıyorlar. Bu yüzden, gerçek güç sahibi insanlara yöneldim -hükümet içinde ve dışında aktif olarak örgütlenen kadınlara.
Bu plan bir kılavuz sunuyor.
FN: Bu planın anakaradaki eyaletlere uyum sağlamasıyla ilgili ne düşünüyorsunuz? Tabiri caizse, yol gösterici ilkeler nelerdir?
KJC: Sanırım diğer devletler Hawaii’nin sürecinin ve planının aynısını kolayca yapabilir çünkü raporu tüm devletlerin soracağı dört ana soru etrafında yapılandırdık: Eyaletiniz içinde bulunduğu zor durumla başa çıkmak için nasıl para bulmalı? İşleri nasıl teşvik edebiliriz? Fonlarımızı nereye harcamalıyız? Ve daha iyi, daha çabuk iyileşen bir ekonomi nasıl olur?
Artık gerçek zamanlı olarak demokratik bir süreci mümkün kılan araçlara (Google Dokümanlar ve Zoom gibi) sahibiz; fakat bu platformlara ulaşmakta zorluk yaşayan kadınlara erişim kolaylığı sağlamalıyız. Feminist ordunuzu kurun ve yandaşların ve yasa koyucuların ötesine geçin. Toplumunuz içinde tehlikede olan kadınların mücadeleleri ile bağlantılı olan ve bu konuda bilgili olan kadınları dahil edin. Neoliberalizmi eleştiren kadın ekonomistleri ve ekonomistleri arayın. En önemlisi, büyük resmi düşünün ve istek uyandırın.